Η σχέση μεταξύ της ψυχικής υγείας και της υγείας του δέρματος είναι πολύπλοκη και σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. νευροδερματίτιδα) είναι ψυχοσωματικής φύσης.

Η υγεία του δέρματός μας μπορεί να είναι αλληλένδετη με την ψυχική μας υγεία με διάφορους τρόπους.

Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• Στρες και δερματικές παθήσεις: Το ψυχολογικό στρες μπορεί να επηρεάσει την υγεία του δέρματός μας. Ειδικότερα το στρες προκαλεί την απελευθέρωση ορισμένων ορμονών, όπως η κορτιζόλη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή στο σώμα. Αυτή η φλεγμονή μπορεί να επιδεινώσει τις υπάρχουσες δερματικές παθήσεις, όπως η ακμή, το έκζεμα, η ψωρίαση και η ροδόχρου ακμή. Επιπλέον, το άγχος μπορεί να προκαλέσει συμπεριφορές όπως το ξύσιμο ή το τσίμπημα του δέρματος, οδηγώντας σε περαιτέρω βλάβη του δέρματος.

• Εικόνα σώματος και αυτοεκτίμηση: Οι δερματικές παθήσεις μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην εικόνα του σώματος και την αυτοεκτίμηση. Ειδικότερα, δερματικά προβλήματα όπως η ακμή, οι ουλές, η λεύκη ή οι ορατές δερματικές παθήσεις επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση, τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τη συνολική ψυχολογική ευεξία. Τα αρνητικά συναισθήματα σχετικά με την εμφάνισή πολλές φορές οδηγούν σε άγχος, κατάθλιψη, επηρεάζοντας περαιτέρω την ψυχική υγεία.

• Κοινωνικός και συναισθηματικός αντίκτυπος: Οι δερματικές παθήσεις αρκετά συχνά επηρεάζουν την κοινωνική ζωή και τις σχέσεις. Αναλυτικότερα, τα άτομα που έχουν ορατές δερματικές παθήσεις βιώνουν στιγματισμό, αμηχανία ή διακρίσεις, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Συνεπώς έχουμε την εμφάνιση συναισθημάτων ντροπής ή απομόνωσης, που συμβάλλουν σε άγχος, κατάθλιψη ή κοινωνικό άγχος.

• Κύκλοι κνησμού/απόξεσης: Η φαγούρα είναι ένα κοινό σύμπτωμα διαφόρων δερματικών παθήσεων. Ειδικότερα, ο επίμονος κνησμός μπορεί να είναι οδυνηρός και να διαταράξει τον ύπνο, τη συγκέντρωση και τις καθημερινές δραστηριότητες. Η συνεχής παρόρμηση για ξύσιμο επιδεινώνει τις δερματικές παθήσεις και προκαλεί έναν κύκλο όπου το δέρμα καταστρέφεται, οδηγώντας σε περισσότερη φαγούρα και περαιτέρω ψυχολογική δυσφορία. Είναι ο βασικός μηχανισμός δημιουργίας βλαβών στη νευροδερματίτιδα, τον χρόνιο λειχήνα κτλ.

Ποιοι τύποι δερματικών παθήσεων έχουν άμεση σχέση με την ψυχική υγεία;

Υπάρχουν δερματικές παθήσεις που η ύπαρξή τους συνδέεται άμεσα με την ψυχολογική κατάσταση και την ψυχική υγεία του ασθενούς.

• Νευροδερματίτιδα: Είναι η κατεξοχήν δερματική πάθηση που η ύπαρξή της σημαίνει ψυχολογική επιβάρυνση. Μιλάμε για μια συχνή πάθηση του δέρματος με τάση εμφάνισης σε ιδιαίτερα αγχώδη άτομα. Ειδικότερα τα άτομα αυτά κάνουν ανεξέλεγκτες και ασυναίσθητες συνεχείς κινήσεις ξυσίματος που δημιουργούν αντιδραστική δερματίτιδα. Η εικόνα της νευροδερματίτιδας δεν διαφέρει από αυτή άλλων ειδών δερματίτιδας.
• Χρόνιος ή απλός λειχήνας: Αποτελεί συχνή μετεξέλιξη της νευροδερματίτιδας. Πιο συγκεκριμένα, μιλάμε για μια χρόνια δερματοπάθεια με εντόπιση σε διάφορες περιοχές του σώματος και κυρίως σε σημεία που τα χέρια του ασθενος έχουν άμεση πρόσβαση. Το δέρμα σε αυτές τις περιοχές είναι κόκκινο, κνησμώδες και παχύ. έχει γίνει έτσι από τον φαύλο κύκλο ξυσίματος-φαγούρας. Η βασανιστική φαγούρα προκαλεί ανακουφιστικό ξύσιμο. Συνεπακόλουθα, το ξύσιμο προκαλεί αλλοίωση και πάχυνση του δέρματος. Αυτή η πάχυνση φέρνει ακόμη μεγαλύτερη φαγούρα κ.ο.κ Ο κνησμός είναι πιο έντονος τις στιγμές που χαλαρώνουμε.
• Οζώδης κνήφη: Είναι μια παραλλαγή του χρόνιου λειχήνα και της νευροδερματίτιδας με τις περιοχές του πεπαχυσμένου δέρματος να μοιάζουν με μεγάλα εντόνως κνησμώδη οζίδια-καρούμπαλα.
• Ακμή excoreé: Τη βλέπουμε σε άτομα που πάσχουν από ακμή και έχουν έντονο στρες ή ακόμη και συμπτώματα πρώιμης κατάθλιψης. Ειδικότερα, τα άτομα αυτά έχουν την τάση να τραυματίζουν επίμονα και σε σοβαρό βαθμό το δέρμα τους σε σημεία που υπάρχουν σπυριά. Ο τραυματισμός είναι πολλές φορές τόσο έντονος που αφήνει μόνιμες ουλές.
• Προκλητές βλάβες: Συχνή δερματική εκδήλωση πολλών ψυχικών διαταραχών με πολλαπλές πληγές σε όλο το σώμα που προκαλούνται από τα νύχια των ασθενών ή κι από αντικείμενα.
• Τριχοτιλλομανία: Διαταραχή που την βλέπουμε συχνότερα σε μικρές ηλικίες και υποδηλώνει άγχος. Ειδικότερα το τριχωτό των ασθενών είναι γεμάτο κενά. Τα κενά αυτά έχουν γίνει από το ασυναίσθητο τράβηγμα των μαλλιών. Δεν έχει σχέση με την γυροειδή αλωπεκία.

Ποιές δερματικές παθήσεις επηρεάζουν ή επηρεάζονται από την ψυχική υγεία;

Σε πολλές παθήσεις του δέρματος η σχέση ψυχικής υγείας και βαρύτητας της νόσου είναι αμφίδρομη. Δηλαδή η μια επηρεάζει την άλλη. Ειδικότερα, ορισμένα παραδείγματα δερματικών παθήσεων που επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία:

Ακμή:

Η ακμή είναι μια πολύ συχνή δερματική πάθηση που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών. Συχνά έχει άμεση σχέση με την ψυχολογική δυσφορία, συμπεριλαμβανομένου του άγχους, της κατάθλιψης και της χαμηλής αυτοεκτίμησης. Η ορατή φύση των βλαβών της ακμής μπορεί να οδηγήσει σε αυτοσυνειδησία, κοινωνική απόσυρση και αρνητική εικόνα του σώματος.

Έκζεμα:

Το Έκζεμα έκζεμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης δερματική πάθηση από κνησμώδεις, κόκκινες και ξηρές κηλίδες στο δέρμα. Πιο συγκεκριμένα ο έντονος κνησμός και η δυσφορία συχνά επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και οδηγούν σε συναισθήματα απογοήτευσης, ευερεθιστότητας και διαταραγμένου ύπνου. Ο χρόνιος χαρακτήρας του εκζέματος συχνά συμβάλει στο άγχος και την ψυχολογική δυσφορία.

Ψωρίαση:

Η Ψωρίαση είναι μια αυτοάνοση δερματική πάθηση που προκαλεί την ταχεία συσσώρευση δερματικών κυττάρων, με αποτέλεσμα παχιά, κόκκινα και φολιδωτά μπαλώματα. Την συνδέουν με υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, άγχους και μειωμένης ποιότητας ζωής. Η ορατότητα των βλαβών της ψωρίασης, η χρονιότητα της πάθησης και η πιθανότητα πόνου και δυσφορίας μπορούν να συμβάλουν στον ψυχολογικό αντίκτυπο.

Ροδόχρους ακμή:

Η ροδόχρους ακμή είναι μια χρόνια δερματική πάθηση. Τα συμπτώματα της είναι ερυθρότητα, κοκκίνισμα και μερικές φορές σπυράκια ή ορατά αιμοφόρα αγγεία στο πρόσωπο. Η επίμονη ερυθρότητα του προσώπου και οι πιθανές αλλαγές στην εμφάνιση μπορεί να οδηγήσουν σε αμηχανία και αρνητική αυτοεικόνα. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να συμβάλουν σε άγχος, κατάθλιψη και μειωμένη ποιότητα ζωής.

Λεύκη:

Η λεύκη είναι μια πάθηση κατά την οποία τμήματα του δέρματος χάνουν τη χρωστική τους ουσία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν λευκές ή αποχρωματισμένες περιοχές. Η ορατή φύση της λεύκης μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική δυσφορία και μειωμένη αυτοεκτίμηση. Το άγχος, η κατάθλιψη και η κοινωνική απομόνωση είναι κοινές ψυχολογικές εμπειρίες που έχουν άμεση σχέση με τη λεύκη.

Διαπυητική Ιδρωταδενίτιδα:

Η Διαπυητική Ιδρωταδενίτιδα ή Hidradenitis suppurativa (HS) είναι μια χρόνια δερματική πάθηση. Την χαρακτηρίζουν από επώδυνα υποτροπιάζοντα αποστήματα και οζίδια σε περιοχές με ιδρωτοποιούς αδένες, όπως οι μασχάλες και η βουβωνική χώρα. Ο χρόνιος πόνος, η δυσφορία και ο αντίκτυπος στις καθημερινές δραστηριότητες αρκετές φορές οδηγούν σε κατάθλιψη, άγχος και μειωμένη ποιότητα ζωής.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η σχέση μεταξύ των δερματικών παθήσεων και της ψυχικής υγείας είναι πολύπλοκη και ότι ο ψυχολογικός αντίκτυπος μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Η αναζήτηση υποστήριξης από επαγγελματίες υγείας, όπως δερματολόγους και ειδικούς ψυχικής υγείας, μπορεί να είναι χρήσιμη για τη διαχείριση τόσο των ψυχολογικών όσο και των σωματικών συμπτωμάτων αυτών των παθήσεων.