Τι ειναι η λεύκη;

Η λεύκη (vitiligo) είναι μια αρκετά συχνή δερματοπάθεια με ανοσολογικό υπόβαθρο. Το βασικό χαρακτηριστικό της είανι η αιφνίδια εμφάνιση λευκών αχρωμικών κηλίδων και πλακών στο δέρμα. Οι πλάκες αυτές δεν έχουν συμπτώματα και έχουν ξεκάθαρα όρια σε σχέση με το γύρω υγιές δέρμα.

Η πάθηση αυτή αρκετά συχνή με συχνότητα ως και 1% στο γενικό πληθυσμό. Προσβάλει τόσο παιδιά όσο και ενήλικες. Εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ 10 και 30 ετών.

Πού οφείλεται η λεύκη;

Υπάρχουν πολλά πράγματα που αγνοούμε ακόμη σχετικά με την παθογένεση της λεύκης. Είναι γεγονός ότι πίσω από την εμφάνισή της υπάρχει κάποιο ανοσολογικό υπόβαθρο. Για κάποιο λόγο κύτταρα άμυνας του οργανισμού κάνουν επίθεση και καταστρέφουν τα μελανινοκύτταρα. Τα μελανινοκύτταρα είναι τα κύτταρα που παράγουν τη μελανίνη. Η μελανίνη είναι η χρωστική που χαρίζει το χρώμα στο δέρμα μας. Άρα η καταστροφή των μελανινοκυττάρων έχει σαν αποτέλεσμα το προοδευτικό άσπρισμα του δέρματος στην πάσχουσα περιοχή που τελικά καταλήγει στο κλασικό απόλυτο λευκό της εγκατεστημένης λεύκης.

Έχουμε βρει αυξημένη συνύπαρξη της λεύκης με άλλες καταστάσεις όπως θυρεοειδοπάθειες, σακχαρώδης διαβήτης, γυροειδής αλωπεκία. Η κληρονομικότητα μάλλον ρόλο, και την προδιάθεση ελέγχει ένας συνδυασμός γονιδίων. Ενοχοποιητικός πυροδοτικός παράγοντας είναι και το stress.

Ποια ειναι η εικονα της λευκης;

Το βασικό χαρακτηριστικό της λεύκης είναι η εμφάνιση μικρών αχρωμικών κηλίδων. Αυτές προοδευτικά μεγαλώνουν σε πλάκες. Τις βλέπουμε σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος. Πιο συχνές θέσης εμφάνισης είναι τα βλέφαρα, η περιστοματική περιοχή, καθώς και οι γύρω από οπές του σώματος περιοχές, οι θηλές, ο αφαλός, τα γεννητικά όργανα, τα ακροδάχτυλα. Επίσης συχνά σημεία εμφάνισης είναι πιο εκτεθειμένα σε μικροτραυματισμούς όπως αγκώνες και γόνατα. Γενικά ο οποιoσδήποτε τραυματισμός (μηχανικός, χημικός, ακτινοβολία) μπορεί να πυροδοτήσει λεύκη σε έναν ασθενή (φαινόμενο Koebner).

Ανάλογα με την εντόπιση μιλάμε για εντοπισμένη (δερμοτομιακή), διάσπαρτη, ή καθολική νόσο.

Πώς γίνεται η διάγνωση στη λεύκη;

Η διάγνωση είναι συνήθως κλινική και χωρίς ειδικές εξετάσεις. Όταν υπάρχει αμφιβολία αρκεί η επισκόπηση με λυχνία Wood μέσα σε σκοτεινό δωμάτιο. Πολύ σπάνια μπορεί να απαιτηθεί η πραγματοποίηση βιοψίας δέρματος.

Ποιες θεραπειες διαθέτουμε για τη λεύκη;

Οι θεραπείες που διαθέτουμε για τη λεύκη και έχουν βιβλιογραφική τεκμηρίωση είναι οι εξής:

• Τοπικά κορτικοειδή
• Τοπική αναστολείς καλσινευρίνης (πιμεκρόλιμους, τακρόλιμους)
• Φωτοθεραπεία κυρίως με NB-UVB ή και με excimer laser
• Τοπική φωτοχημειοθεραπεία PUVA
• Συστηματική φωτοχημειοθεραπεία PUVA με από του στόματος ψωραλένια
• Χρήση από του στόματος κορτικοειδών (για το «φρενάρισμα» ταχέως εξελισσόμενων περιπτώσεων)
• Αναστολείς JAK (νέα κατηγορία φαρμάκων)

Ανάλογα με την έκταση και την ταχύτητα εξέλιξης της λεύκης χρησιμοποιούμε και τα κατάλληλα θεραπευτικά μέσα. Γενικά ο συνδυασμός θεραπειών αποδίδει καλύτερα αποτελέσματα. Ωστόσο είναι γεγονός ότι η λεύκη σαν πάθηση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Θα επιθυμούσαμε να διαθέτουμε περισσότερα όπλα για την αντιμετώπισή της.

Τελευταία ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα βλέπουμε από τη χρήση μιας κατηγορίας ρευματολογικών φαρμάκων, τους αναστολείς JAK. Δείχνουν πως αποδίδουν καλύτερα σε συνδυασμό με φωτοθεραπεία. Αυτή την περίοδο «τρέχουν» έρευνες που σύντομα θα μας αποδώσουν αποτελέσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτής της ελπιδοφόρας θεραπείας.

Ήδη το πρώτο σκεύασμα τοπικού αναστολέα JAK με έγκριση για επαναχρωματισμό της μη τμηματικής λεύκης έχει πάρει έγκριση από της αρμόδιες αρχές. Η δραστική του ουσία ονομάζεται ruxolitinib.

Οδηγίες φροντίδας στους ασθενείς με λεύκη

Η λεύκη σαν πάθηση δε δημιουργεί απειλητικές συνθήκες για τη ζωή αλλά αποτελεί ένα πρόβλημα που επηρεάζει ιδιαίτερα την ψυχολογία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Γι΄ αυτό εκτός της θεραπείας είναι χρήσιμη μια συνολική αντιμετώπιση. Πιο συγκεκριμένα:

• Η χρήση αντηλιακών κατά τη μακρά έκθεση στον ήλιο ειδικά το καλοκαίρι είναι απαραίτητη. Το πάσχον δέρμα λόγω της απουσίας μελανίνης είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στην υπεριώδη ακτινοβολία κι εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο καρκινογένεσης
• Είναι δυνατή η ελεγχόμενη έκθεση των πασχουσών περιοχών στο φως του ήλιου για ορισμένα λεπτά της ώρας δίκην φωτοθεραπείας.
• Χρειάζεται συχνά ψυχολογική υποστήριξη ιδιαίτερα στις βαριές περιπτώσεις
• Είναι δυνατή η χρήση μέσων καμουφλάζ και μακιγιάζ για καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
• Αποφυγή στενών ρούχων
• Μείωση σωματικού βάρους σε περιπτώσεις παχυσαρκίας. Μειώνει τους μικροτραυματισμούς λόγω τριβής δέρματος με δέρμα.
• Αποφυγή ερεθιστικών και τραυματικών θεραπειών όπως χημικό peeling, microneedling, fractional laser
• Είναι δυνατή η διενέργεια αποτρίχωσης με laser Αλεξανδρίτη. Ο κίνδυνος εμφάνισης βλαβών λεύκης είναι μεν υπαρκτός αλλά πολύ μικρότερος από όλες τις άλλες πιο τραυματικές μεθόδους αποτρίχωσης. Φυσικά μια διεξοδική ενημέρωση του ασθενούς από το δερματολόγο είναι απαραίτητη.