Τι είναι ονυχομυκητίαση (μύκητες νυχιών);

Ονυχομυκητίαση (μύκητες νυχιών) είναι ο επιστημονικός όρος που περιγράφει τη μόλυνση του νυχιού από μύκητα. Ο μύκητας είναι ένας μικροοργανισμός που αγαπά την υγρασία και τις επιφάνειες του σώματός μας που είναι κλειστές μέσα σε ρούχα κι υποδήματα ή σε πτυχές. Οι μύκητες μπορεί να είναι φυσιολογικοί κάτοικοι του δέρματός μας. Σε αυτή την περίπτωση βλέπουμε  αύξηση του πληθυσμού τους τοπικά όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Ακόμη τους βλέπουμε σαν επισκέπτες μέσω μετάδοσης από μολυσμένες επιφάνειες. Όταν ο μύκητας βρίσκει τρόπο να διεισδύσει στο νύχι τότε αρχίζει και πολλαπλασιάζεται μέσα και κάτω από αυτό.

Ποια είναι η εικόνα στην ονυχομυκητίαση;

Η εικόνα ενός νυχιού που πάσχει ποικίλει από αλλαγή του χρώματος σε κάποιο σημείο (ονυχοδυσχρωμία) από το φυσιολογικό ροζ σε κίτρινο, καφέ ή πράσινο. Μερικές φορές το νύχι παχαίνει, ανασηκώνεται και ξεκολλάει από το «κρεβάτι» του στο δάκτυλο ή λεπταίνει. Σε προχωρημένες καταστάσεις το νύχι δείχνει κατεστραμμένο.

Πόσο συχνή είναι η προσβολή των νυχιών από μύκητες;

Όχι τόσο συχνή όσο νομίζει ο κόσμος! Στα 9/10 των περιπτώσεων αλλαγές  στο χρώμα του νυχιού ή καταστροφή του νυχιού ΔΕΝ οφείλονται σε ονυχομυκητίαση. Υπάρχουν πολλές άλλες καταστάσεις με εικόνα που μοιάζει με μύκητες στα νύχια όπως τραυματισμοί, ψωρίαση, λειχήνας, χρόνιο έκζεμα, λήψη φαρμάκων, τρόποι περιποίησης νυχιών (ημιμόνιμα νύχια) κτλ.

Είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς αν έχει μύκητες νυχιών;

Ούτε ο ίδιος ο ασθενής ούτε ο φαρμακοποιός έχουν τη δυνατότητα να πουν εύκολα αν ο μύκητας έχει εποικήσει τα νύχια. Κρίνοντας από το ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι αλλαγές του χρώματος των νυχιών δεν είναι μύκητες, καταλαβαίνει κανείς ότι συχνότατα βλέπουμε άσκοπη χρήση θεραπειών για μύκητες. Κι αυτό συνήθως συμβαίνει για πολύ καιρό μέχρι να αποφασίσει ο ασθενής να επισκεφτεί δερματολόγο.

Ποιοι συνηθωσ εχουν μύκητες στα νύχια;

Ο κίνδυνος για μύκητες στα νύχια είναι μεγαλύτερος σε όσους δουλεύουν για πολλές ώρες με κλειστά παπούτσια ή πλαστικά γάντια. Επίσης κολλάνε ευκολότερα όσοι ιδρώνουν πολύ εύκολα στα πόδια, όσοι εκθέτουν τα χέρια και τα πόδια τους  πολλές ώρες σε υγρά περιβάλλοντα. Αυξημένο κίνδυνο έχουν κι όσοι περπατάνε ξυπόλυτοι σε χώρους μεγάλης επικινδυνότητας πχ δημόσιες πισίνες. Σχετικά με τα αίτια της ονυχομυκητίασης διαβάστε περισσότερα εδώ.

Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζουν ευκολότερα προσβολή. Επίσης η μεγάλη ηλικία  έχει σχέση με αυξημένο κίνδυνο για ονυχομυκητίαση. Αντίθετα η ονυχομυκητίαση είναι λιγότερο συχνή στα παιδιά και πολύ σπάνια στα νήπια.

Είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς αν έχει μύκητες νυχιών;

Ούτε ο ίδιος ο ασθενής ούτε ο φαρμακοποιός μπορούν να πουν εύκολα αν κάποιος έχει μύκητα στα νύχια. Κρίνοντας από το ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι αλλαγές του χρώματος των νυχιών δεν είναι μύκητες, καταλαβαίνει κανείς ότι συχνότατα βλέπουμε άσκοπη χρήση θεραπειών για μύκητες. Κι αυτό το βλέπουμε να είναι πρακτική για πολύ καιρό μέχρι να αποφασίσει ο ασθενής να επισκεφτεί δερματολόγο.

Πως διαγιγνώσκει ο δερματολόγος αν υπάρχουν μύκητες νυχιών;

Με τρία μέσα: τη λήψη καλού ιστορικού, την καλή κλινική εξέταση και την καλλιέργεια νυχιού.

Τι είναι η ονυχοσκόπηση;

Η ονυχοσκόπηση είναι η λεπτομερής εξέταση του νυχιού. Την εκτελεί ο δερματολόγος με τη βοήθεια ειδικού επισκοπικού εργαλείου και συχνά είναι αρκετή για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη μυκήτων ή όχι.

Τι είναι η καλλιέργεια νυχιού;

Η καλλιέργεια νυχιού είναι η εξέταση ανίχνευσης μυκήτων στα πλαίσια μικροβιολογικού εργαστηρίου. Τη λήψη του προς εξέταση δείγματος την εκτελεί πάντοτε ειδικευμένο προσωπικό. Ειδικότερα ο εξεταστής παίρνει ξύσμα κάτω από το πάσχον νύχι που χρειάζεται να είναι εκτός θεραπείας για τουλάχιστον 20 μέρες προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι αξιόπιστο. Μέρος από το  ξύσμα μπορεί να εξετασθεί άμεσα από τον βιοπαθολόγο για να δούμε εάν περιέχει μύκητες. Το υπόλοιπο το καλλιεργούμε σε ειδικό υλικό προκειμένου να ταυτοποιήσουμε τον παθογόνο μύκητα. Το αποτέλεσμα της καλλιέργειας βγαίνει μετά από περίπου 20-30 μέρες και πάντα το αξιολογούμε μαζί με την κλινική εικόνα. Ορισμένα εργαστήρια παρέχουν και μυκητόγραμμα το οποίο βοηθά στην επιλογή της καταλληλότερης δραστικής ουσίας για τη θεραπεία.

Η άμεση αναζήτηση στο μικροσκόπιο και η  καλλιέργεια είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος για να πούμε με σιγουριά εάν υπάρχει μόλυνση του νυχιού από μύκητα ή όχι. Ωστόσο πολλές φορές η εξέταση από το δερματολόγο είναι αρκετή για αυτό.

Πως θεραπεύουμε τους μύκητες νυχιών;

Η θεραπεία για τους μύκητες στα νύχια είναι εφικτή με τοπική αγωγή ή με από του στόματος θεραπεία. Και οι δυο τρόποι θέλουν μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα νύχια των χεριών εμφανίζουν γρηγορότερα βελτίωση από τα νύχια των ποδιών. Η καθοδήγηση του δερματολόγου είναι απαραίτητη καθώς η λήψη αγωγής από τον ασθενή χωρίς ιατρική συμβουλή κατευθείαν από το φαρμακείο συχνά είναι άσκοπη ή/και βλαβερή.

Ειδικότερα οι κυριότερες μέθοδοι για τη θεραπεία των μυκήτων στα νύχια είναι:

-τοπική εφαρμογή κρέμας ή λάκας

-από του στόματος αγωγή με αντιμυκητιασικά χάπια

-χημική καταστροφή του πάσχοντος νυχιού με ειδική αλοιφή

-χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος νυχιού

-laser για μύκητες νυχιών (νεότερη μέθοδος)

-συνδυασμός των παραπάνω

Το ποια θεραπεία είναι η καταλληλότερη έχει να κάνει με την κάθε περίπτωση. Κι αυτό κατά κανόνα είναι η δουλειά του δερματολόγου. Συνηθέστατα οι ασθενείς πηγαίνουν στο δερματολόγο  μετά από μακρά χρήση ανεπαρκών θεραπειών για βαριές ονυχομυκητιάσεις. Επίσης  βλέπουμε άσκοπη εφαρμογή τοπικών σκευασμάτων σε κάτι το οποίο είναι ένας απλός τραυματισμός του νυχιού. Επίσης δεν είναι λίγες οι αλληλεπιδράσεις των αντιμυκητιασικών χαπιών με άλλα φάρμακα του ασθενούς (όπως πχ χάπια για τη χοληστερίνη).

Ωστόσο πάντα ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει ότι μόλυνση των νυχιών από μύκητες είναι ιδιαίτερα επίμονη και συχνά εμφανίζει τάσεις επανεμφάνισης.

Υπάρχει φυσικός τρόπος θεραπείας των μυκήτων στα νύχια;

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι ασθενείς επιδιώκουν μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις για τη θεραπεία της ονυχομυκητίασης. Έτσι πολλοί  καταφεύγουν σε γιατροσόφια ή στην αλόγιστη χρήση διαφόρων προϊόντων όπως ξύδι, χλωρίνη, διάλυμα ιωδίου, οξυζενέ, ριγανέλαιο. Πολλές φορές αυτές οι παρεμβάσεις χειροτερεύουν την υγεία του νυχιού καθώς λειτουργούν διαβρωτικά και το καταστρέφουν. Ωστόσο γνωρίζουμε ουσίες όπως τα αιθέρια έλαια (λεβάντα, tea-tree oil ή έλαιο από τεïόδεντρο) με αποδεδειγμένη μυκητοστατική ή μυκητοκτόνο δράση που δρουν υποβοηθητικά. Σε κάθε περίπτωση η συμβουλή του ειδικού είναι χρήσιμη.

Θεραπεία Laser για μύκητες νυχιών

Τελευταία έχουμε δεί σαν εναλλακτική θεραπεία την εφαρμογή ειδικού λέιζερ (Nd-YAG) για την καταστροφή των μυκήτων. Πρόσφατες δημοσιεύσεις σε ιατρικά περιοδικά δείχνουν ενθαρρυντικά συμπεράσματα.

Το laser για μύκητες νυχιών είναι μια νεότερη τεχνική κι ένα νέο όπλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Το λέιζερ δουλεύει με τον εξής τρόπο: η δέσμη ενέργειας διαπερνά το νύχι και χτυπά τους μύκητες που έχουν κάνει αποικία ακριβώς κάτω από αυτό. Έτσι η  θερμική ενέργεια πυροδοτεί την καταστροφή των σπορίων των μυκήτων χωρίς να κάνει ζημιά στους γύρω υγιείς ιστούς. Το λέιζερ εφαρμόζεται ανά 2 εβδομάδες και συνήθως απαιτούνται 4 συνεδρίες για μια βελτίωση 80%. Η θεραπεία laser για μύκητες νυχιών γίνεται είτε μόνη της σε ήπιες περιπτώσεις είτε σε συνδυασμό με άλλες κλασικές θεραπείες.

Υπάρχουν τρόποι προφύλαξης από τη μόλυνση των νυχιών ;

Επειδή όμως η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, η φροντίδα της υγιεινής των ποδιών μας είναι η καλύτερη προστασία κατά των μυκήτων.

Μερικές χρήσιμες οδηγίες για την υγεία των νυχιών μας:

-κρατάμε πάντα τα πόδια μας καθαρά και στεγνά, ιδιαίτερα μετά το μπάνιο ή το ποδόλουτρο

-αλλάζουμε σύχνα κάλτσες ιδιαίτερα όταν είναι ιδρωμένες

-φοράμε πάντα σαγιονάρες γύρω από πισίνες ή στα αποδυτήρια

-αποφεύγουμε να φοράμε παπούτσια που πνίγουν, ζεσταίνουν και ιδρώνουν τα πόδια μας

-εναλλάσσουμε τα ζευγάρια παπουτσιών που φοράμε, ιδιαίτερα το καλοκαίρι

-δεν ανταλλάσσουμε παπούτσια ή πετσέτες με άλλους

-φροντίζουμε να κόβουμε τα νύχια στα χέρια και τα πόδια μας τακτικά

-πλένουμε και καθαρίζουμε το νυχοκόπτη μας με οινόπνευμα

-αποφεύγουμε την πολύωρη έκθεση στο νερό κυρίως κατά τις εργασίες στο σπίτι

-στεγνώνουμε πάντοτε καλά τα χέρια μετά από έκθεση σε νερό, ιδιαίτερα αν αυτό είναι βρώμικο ή έχει προσμίξεις με χώμα ή ακαθαρσίες

-αξιολογούμε πάντα τη δυσοσμία των ποδιών μας. Η προσβολή από μύκητες ανάμεσα στα δάκτυλα συχνά καταλήγει σε προσβολή και των νυχιών.