Τι είναι τα κονδυλώματα;

Τα οξυτενή κονδυλώματα ή απλώς και για χάρη συντομίας κονδυλώματα είναι το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Οφείλεται σε μια οικογένεια ιών που ονομάζονται Ιοί των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV). Η οικογένεια των ιών HPV είναι πολύ μεγάλη και συμπεριλαμβάνει πολλούς υποτύπους. Έτσι κάποια στελέχη προκαλούν διάφορα δερματικά εξανθήματα π.χ. μυρμηγκιές, θηλώματα. Κάποια άλλα μπορούν να προσβάλλουν και τους βλεννογόνους. Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι υπότυποι του ιού HPV έχουν βρεθεί ότι είναι περίπου 40. Οι κυριότεροι είναι ο 6 κι ο 11. Ο όρος “κονδυλώματα” αφορά κυρίως τις βλάβες που προκαλούν οι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι υπότυποι. Τους βλέπουμε με την ίδια συχνότητα σε σεξουαλικά ενεργούς άντρες και γυναίκες.

Πώς μεταδίδονται τα κονδυλώματα;

Η μετάδοση γίνεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή και σπανιότερα με επαφή σε μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα. Ο ιός διεισδύει από σημεία μικροσκοπικού τραυματισμού στο δέρμα ή στον βλεννογόνο. Εκεί μπορεί να παραμείνει σε κατάσταση «ηρεμίας»  για μήνες ή και χρόνια προτού εκδηλώσει τις  χαρακτηριστικές βλάβες των κονδυλωμάτων. Η κατάσταση ηρεμίας ή ¨λανθάνουσα περίοδος¨  έχει πολύ μεγάλη σημασία στην εκδήλωση της νόσου. Στην ουσία η διάρκειά της έχει σχέση με δύο παράγοντες: το ιικό φορτίο στο οποίο έγινε η έκθεση και η κατάσταση της άμυνας του ίδιου του οργανισμού. Έτσι π.χ. ένα ισχυρό ανοσοποιητικό καταστέλλει ευκολότερα τον ιό και τον κρατά σε«ηρεμία» για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Για αυτό τον λόγο σε πολλούς υγιείς ανθρώπους συνήθως δεν βλέπουμε ποτέ κονδυλώματα παρά την συχνά αναφερόμενη επαφή με τον ιό. Δηλαδή συχνά είναι φορείς του ιού χωρίς όμως να έχουν ποτέ κλινικά ενεργό νόσο.

Ποια είναι η εικόνα των κονδυλωμάτων; Μπορώ να τα αναγνωρίσω;

Τα κονδυλώματα του δέρματος έχουν συνήθως την εικόνα «κρεατοελιάς» στην περιοχή και μπορούν εύκολα να διαφύγουν της προσοχής του ασθενούς. Το χρώμα τους ποικίλει από αυτό του δέρματος ως και σκούρο καφέ. Πολλές φορές ο ίδιος ο ασθενής τα εντοπίζει με την αυτοεξέταση. Άλλες φορές οι ασθενείς λανθασμένα έχουν την εντύπωση ότι είναι κάτι άλλο π.χ. σπίλοι. Ωστόσο καλό είναι εάν υπάρχει υποψία για ύπαρξη κονδυλωμάτων ο ασθενής να συμβουλεύεται το δερματολόγο του. Συνήθως τα κονδυλώματα δεν προκαλούν συμπτώματα και ενοχλήσεις.

Παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση κονδυλωμάτων:

• πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι
• απροφύλακτη σεξουαλική επαφή
• κάπνισμα
• έντονη κόπωση και μειωμένες ώρες ύπνου
• ξύρισμα περιοχής εφηβαίου
• άγχος
• κακή διατροφή, πτωχή σε φρούτα
• παθήσεις που ρίχνουν την άμυνα του οργανισμού (νεοπλασίες, AIDS)
• λήψη άλλων ανοσοτροποποιητικών αγωγών

Πώς θεραπεύουμε τα κονδυλώματα;

Ο δερματολόγος είναι υπεύθυνος για τη θεραπεία κονδυλωμάτων του δέρματος και των προσβάσιμων περιοχών των βλεννογόνων, δηλαδή όπου μπορεί να φτάσει δια γυμνού οφθαλμού. Έτσι υπάρχει η πιθανότητα σε κάποιες περιπτώσεις να ζητηθεί η βοήθεια γυναικολόγου ή γαστρεντερολόγου. Η θεραπεία των κονδυλωμάτων έχει ένα στόχο: την μείωση της φορείας του ιού σε τέτοιο βαθμό ώστε η ίδια η άμυνα του οργανισμού να τον επαναφέρει σε κατάσταση μακράς λανθάνουσας φάσης ή και να τον εξαλείψει. Τα θεραπευτικά μέσα είναι είτε συντηρητικά με εφαρμογή τοπικών αγωγών είτε επεμβατικά. Πολλές φορές συνδυάζουμε και τις δύο στρατηγικές π.χ. εφαρμογή τοπικής αγωγής σαν «θεραπείας πεδίου» μετά από καυτηριασμό.

Συντηρητικά θεραπευτικά μέσα:

Τα συντηρητικά θεραπευτικά μέσα έχουν σαν στόχο την αναστολή του πολλαπλασιασμού του ιού ή και την ενεργοποίηση της τοπικής άμυνας του οργανισμού. Τα χρησιμοποιούμε ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με πιο επεμβατικές μεθόδους. Ο ίδιος ο ασθενής εφαρμόζει τη θεραπεία με τη μορφή κρέμας ή διαλύματος. Το χαρακτηριστικό τους είναι η μακρά διάρκεια θεραπείας και η σχετικά αργή ανταπόκριση. Πιο αναλυτικά σε αυτή την κατηγορία ανήκουν:

Ποδοφυλλοτοξίνη. Αναστολέας πολλαπλασιασμού των μολυσμένων από των ιό κυττάρων του δέρματος. Το εφαρμόζει ο πάσχων τοπικά 3 συνεχόμενες φορές την  εβδομάδα για 4-8 εβδομάδες. Προκαλεί τοπικό ερεθισμό.

Ιμικουιμόδη. Ανοσοτροποποιητής που προκαλεί την τοπική ενεργοποίηση της κυτταρικής άμυνας του ιργανισμού με σκοπό την καταστροφή των προσβεβλημένων από τον ιό κυττάρων. Κάνουμε εφαρμογή συνήθως 3 φορές την εβδομάδα. Διάρκεια θεραπείας ως 2 μήνες. Προκαλεί ερεθισμό και τοπικό τσούξιμο.

ΤCA τριχλωροξικό οξύ. Το εφαρμόζει ο/η ασθενής ως τοπικό μέσο χημικού καυτηριασμού σε βλάβες όταν καμία άλλη μέθοδος δεν είναι εφαρμόσιμη λόγω συνθηκών  π.χ. εγκυμοσύνη.

Επεμβατικά θεραπευτικά μέσα:

Τα κονδυλώματα αντιμετωπίζονται με επεμβατικές μεθόδους όπως αφαίρεση με laser, ηλεκτροκαυτηριασμός και κρυοθεραπεία. Τη μέθοδο θεραπείας συνήθως την καθορίζουν το είδος των βλαβών, η εντόπισή τους, η δυνατότητα συνεργασίας του ασθενή. Και οι τρεις μέθοδοι είναι εξίσου αποτελεσματικές. Δημοφιλέστερο φυσικά είναι το laser για κονδυλωματα. Κατά κανόνα κάνουμε  επεμβατικές μεθόδους θεραπείας με ασφάλεια εντός ιατρείου με τοπική αναισθησία και χωρίς ανάγκη νάρκωσης από αναισθησιολόγο. Επίσης έχουν το πλεονέκτημα της γρήγορης αποθεραπείας και επιστροφής στην καθημερινότητα.

Οι βλάβες δεν χρειάζονται χειρουργική αφαίρεση. Μάλιστα η χειρουργική θεραπεία κονδυλωμάτων έχει υψηλά ποσοστά υποτροπών.

Πώς δουλεύει το laser για κονδυλώματα;

Από τις επεμβατικές θεραπείες το laser για κονδυλωματα είναι η πιο δημοφιλής στους ασθενείς. Ειδικότερα την κάνουμε ανώδυνα με τοπική αναισθησία. Σπάνια ίσως  κάνουμε χρήση μέθης για αναισθησία σε πολύ βαριές περιπτώσεις προκειμένου το laser για κονδυλώματα να είναι ανώδυνο για τον ασθενή. Το laser διοξειδίου του άνθρακα CO₂  που χρησιμοποιούμε στο ιατρείο μας στην ουσία εξαχνώνει και «σβήνει» το κονδύλωμα μέχρι τη ρίζα του. Η περιοχή επουλώνει ταχύτατα και χωρίς σημάδια. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο/η ασθενής μπορεί να επιστρέψει σχεδόν άμεσα στην καθημερινότητα χωρίς διακοπή της σεξουαλικής ζωής.